Mensen zijn niet altijd verplicht om een erfenis te aanvaarden. Gelukkig maar, want in een erfenis kunnen ook schulden aanwezig zijn… Daarom hebben mensen de keuze om een erfenis te aanvaarden, te verwerpen of te aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. Sinds 3 augustus 2017 kan je enkel nog bij de notaris terecht om een nalatenschap te verwerpen of te aanvaarden onder boedelbeschrijving.

Aanvaarden, verwerpen of aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving
Als erfgenaam kan je drie houdingen aannemen ten opzichte van een erfenis.

Je kan ten eerste kiezen om de nalatenschap zuiver te aanvaarden. Hiervoor moet je niets ondernemen; de aanvaarding van een nalatenschap kan stilzwijgend gebeuren. Je moet met andere woorden voorzichtig zijn met de handelingen die je stelt wanneer je erft. Haal je na het overlijden van een familielid zijn of haar woning leeg, dan zal men vermoeden dat je de erfenis aanvaardt… zelfs indien er in de erfenis schulden aanwezig zijn.

Ben je niet zeker van de omvang van de schulden in de nalatenschap, dan aanvaard je best de nalatenschap onder voorrecht van boedelbeschrijving. De notaris zal een inventaris opmaken van al het actief (inkomsten) en passief (schulden) van de nalatenschap. Zo weet je waar je aan toe bent. Bij een aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving kan je nooit tot meer gehouden worden dan de waarde van de activa. In het slechtste geval erf je dus gewoon niets.

Kan je met zekerheid zeggen dat er in de nalatenschap méér schulden dan inkomsten aanwezig zijn? Dan verwerp je best de nalatenschap. Dan erf je niets, maar dan ben je ook niet gehouden tot betaling van de schulden.

De keuze om een nalatenschap te aanvaarden, te verwerpen of te aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving kan een grote financiële impact hebben op het leven van een erfgenaam. Als erfgenaam mag je ook niet meer terugkomen op de genomen beslissing. Heb je een nalatenschap (stilzwijgend) aanvaard, dan kan je de nalatenschap achteraf niet verwerpen wanneer er toch schulden aanwezig zijn. Ook wanneer je aanvaardt onder voorrecht van boedelbeschrijving, is een verwerping of aanvaarding achteraf niet meer mogelijk.

Aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving en verwerpen: enkel en alleen bij de notaris
Uit dit alles volgt dat mensen een bewuste keuze moeten maken als het op hun erfenis aankomt. Tot voor kort hadden mensen de keuze om een nalatenschap te aanvaarden onder voorrecht of te verwerpen voor de griffie van de rechtbank van eerste aanleg van het arrondissement waar de nalatenschap is opengevallen of voor een notaris naar keuze. Om erfgenamen extra te beschermen heeft de wetgever de tussenkomst van de notaris voor het verwerpen of het aanvaarden van een nalatenschap onder voorrecht van boedelbeschrijving verplicht gesteld sinds 3 augustus 2017. De tussenkomst van de notaris verlaagt het risico op onvoorzichtige beslissingen waarbij erfgenamen later spijt hebben van hun keuze om de nalatenschap al dan niet te aanvaarden.

De notaris zorgt voor alle formaliteiten. Zo zal de akte van verwerping of aanvaarding van boedelbeschrijving in de toekomst geregistreerd worden in een specifiek register.

Hoge kost?
De kostprijs om een nalatenschap te verwerpen of te aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving hangt af van het concreet dossier. Wanneer de notaris in het kader van een successie bijvoorbeeld een volmacht of een inventaris moet opstellen, zullen de kosten mogelijks hoger zijn.

De keuze om een nalatenschap te verwerpen of te aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving moet echter niet altijd in één specifieke akte gebeuren. De beslissing van meerdere erfgenamen kan gewoon toegevoegd worden aan een bestaande notariële akte in het kader van het dossier. Door verschillende zaken in één en dezelfde akte op te nemen, kunnen de erfgenamen dus de kosten beperken.

In sommige gevallen gratis
Bedraagt de nalatenschap minder dan 5000 euro en wil je de nalatenschap verwerpen? Dan zal de notaris die de akte van verwerping opstelt hiervoor geen ereloon vragen.

Sinds 3 augustus 2017 kan je enkel nog bij de notaris een nalatenschap verwerpen of aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. Dit heeft als voordeel dat de notaris je kan begeleiden bij het maken van een gepaste keuze. Het zuiver aanvaarden, verwerpen of aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving kan immers grote gevolgen hebben voor jouw vermogen.