Sinds de wet van 14 mei 1981 is de langstlevende echtgenoot een volwaardig en voorbehouden erfgenaam geworden. Hij geniet de bescherming van de gezinswoning en de huisraad. Heeft het dan nog nut een schenking te doen aan elkaar, nu de wet dergelijke bescherming voorziet? Heeft het dan nog nut een schenking te doen aan elkaar, nu de wet dergelijke bescherming voorziet?
Vooreerst speelt het huwelijksvermogensstelsel een rol:
- is er al dan niet een contract? zo ja, wat wordt hierin voorzien?
- is het een gemeenschapsstelsel of een stelsel van zuivere scheiding?
- wat behoort tot het gemeenschappelijk en tot het eigen vermogen?
Bij overlijden van een echtgenoot zonder kinderen, zal het gemeenschappelijk vermogen in volle eigendom toekomen aan de langstlevende, terwijl hij over de persoonlijke goederen van de overledene enkel het vruchtgebruik verwerft.
De blote eigendom komt toe aan de familie van de overledene (bv. ouders, broers, zusters of hun kinderen).
Opdat ook deze goederen aan de langstlevende zouden toekomen in volle eigendom dient nog altijd een schenking te worden gedaan.
Een zelfde resultaat kan worden bereikt bij testament of huwelijkscontract.
Er is een onderscheid tussen:
- deze vervat in huwelijkscontract. Men kan deze gift niet eenzijdig herroepen, vermits herroeping een wijziging van het huwelijkscontract veronderstelt. Welnu, dit kan slechts mits onderling akkoord tussen de echtgenoten en bij eenvoudige notariële akte.
- deze niet vervat in huwelijkscontract Deze gift is wel eenzijdig herroepelijk. Elke echtgenoot kan, buiten het weten van de andere, de bevoordeling intrekken. Hij kan dit bij notariële akte, doch ook bij testament. Zo voor de herroeping een notaris tussenkomt, is deze door zijn beroepsgeheim gebonden en mag hij de herroeping aan de andere echtgenoot niet meedelen.