De verhouding tussen de kinderen met hun vruchtgebruik en de langstlevende met zijn blote eigendom zorgt niet altijd voor problemen. Maar als de verstandhouding niet goed is, kan dat tot onpraktische situaties leiden, bijvoorbeeld als er beslissingen moeten genomen worden over de gezinswoning. De blote eigenaars en de langstlevende hebben elkaars instemming nodig om handelingen te stellen, en net daar kan het schoentje wringen.
Omdat de partner en de kinderen van de overledene wederzijds van elkaar afhankelijk zijn voor het beheer van de goederen, kan dat leiden tot onpraktische situaties. Vandaar dat ze beiden de omzetting van het vruchtgebruik mogen vragen. Het vruchtgebruik wordt dan als het ware afgekocht, zodat beide partijen uit de impasse komen en verder kunnen.
Wordt het vruchtgebruik omgezet, dan worden de kinderen de 'volle' eigenaars. De langstlevende krijgt in ruil voor zijn of haar vruchtgebruik een geldsom of een rente. Deze regel geldt echter niet voor de gezinswoning: Ee rechter kan nooit de omzetting van vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad toestaan, zonder de instemming van de langstlevende echtgenoot. Dit geldt ook bij een tweede huwelijk. De langstlevende beschikt altijd over een vetorecht voor wat de gezinswoning betreft!
Wanneer de partijen het vruchtgebruik willen omzetten, moeten ze natuurlijk de 'waarde' van het vruchtgebruik kennen. Komen de partijen goed overeen? Dan kunnen ze met een akkoord de waarde van het vruchtgebruik bepalen.
De waarde van het vruchtgebruik hangt altijd af van de levensverwachting van de vruchtgebruiker. Hoe hoger deze is, hoe hoger de waarde van het vruchtgebruik. Om de waarde goed te bepalen zullen de partijen rekening houden met de leeftijd van de vruchtgebruiker, het geslacht, maar ook met andere elementen zoals het rendement van het goed waarvan het vruchtgebruik wordt omgezet.
Komen de partijen niet overeen? Dan zal de rechter moeten tussenkomen. Voor de waardebepaling worden dan de omzettingstabellen gebruikt die de minister van Justitie heeft vastgelegd. Deze tabellen worden geactualiseerd.
