Wat houdt wettelijk samenwonen in?

Voor feitelijke samenwonenden (personen die eenvoudigweg op hetzelfde adres wonen) zijn er geen specifieke beschermingsregels uitgewerkt, zoals deze bestaan voor gehuwden.

Maar twee personen (verwanten of niet en ongeacht het geslacht) die aan bepaalde vormvoorschriften voldoen kunnen genieten van het systeem van 'wettelijk samenwonen'.

Wettelijk samenwonen houdt in dat een aantal rechten en plichten ontstaan voor de samenwoners, die andere samenwoners niet hebben.

Wat moet je ervoor doen?

Je moet een verklaring van wettelijk samenwonen afleggen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand.

Je moet hiervoor meerderjarig en handelingsbekwaam zijn en je mag niet gehuwd zijn of reeds een verklaring van wettelijke samenwoonst hebben afgelegd.

Wat zijn de gevolgen van de wettelijke samenwoning?

Door de wettelijke samenwoning ontstaan een aantal rechten en plichten waarvan je niet kan afwijken door onderlinge overeenkomst:

• de gezinswoning en de erin zich bevindende huisraad zijn beschermd: wie eigenaar is van de gezinswoning kan deze niet verkopen of hypothekeren zonder toestemming van de andere partner.
• de partners moeten evenredig bijdragen in de lasten van het samenwonen, volgens de inkomsten.
• beide partners staan hoofdelijk in voor de schulden gemaakt ten behoeve van de samenwoners of voor de opvoeding van de kinderen, die in de gezinswoning wonen

Vermogen

Tot het eigen vermogen behoren de goederen met een bewijs van persoonlijk bezit, de opbrengsten uit deze goederen en de beroeps- of vervangingsinkomsten.

De goederen waarvan geen van beide samenwonenden de eigendom kan bewijzen, alsook de opbrengsten daarvan behoren tot het onverdeelde bezit.

Er kan eventueel bijkomend een samenlevingscontract worden opgemaakt (zoals er bij een huwelijk facultatief voor een huwelijkscontract kan worden geopteerd). Zo een contract mag niet afwijken van de wettelijke regels van erfrecht en ouderlijk gezag (en voogdij) en mag niet strijdig zijn met de openbare orde. Het samenlevingscontract moet opgemaakt worden via de tussenkomst van een notaris.

De vrederechter kan dringende voorlopige maatregelen opleggen wanneer de verstandhouding tussen de samenwoners is verstoord: vb. omtrent de gezinswoning (wie verder mag blijven bewonen), de persoon en goederen van de kinderen. Deze maatregelen eindigen bij opzeg van het samenwonen.

Einde van de samenwoning

Het wettelijk samenwonen vervalt automatisch als één van de partners sterft of trouwt.

De samenwoning eindigt ook bij opzeg van het samenwonen door één of beide partners: de opzeg wordt schriftelijk meegedeeld aan de ambtenaar van de Burgerlijke Stand. Ingeval van éénzijdige opzeg van een van de samenwoners wordt dit geschrift betekend aan de andere partij door de ambtenaar van de burgerlijke stand, op kosten van de partij die de opzeg doet.