pm
Officiële persmededeling
Nu al nadenken over je erfenis? Steeds meer Belgen doen het!
22 november 2022
Ontdek onze Familiebarometer
Nadenken over je nalatenschap: er zijn leukere bezigheden. En toch treffen steeds meer mensen regelingen via bijvoorbeeld een testament of een zorgvolmacht. Ze doen dit om hun vermogen volgens hun specifieke wensen over te dragen naar een volgende generatie, maar ook om bijvoorbeeld te anticiperen op mogelijke gezondheidsproblemen. Successieplanning gaat vaak over meer dan het regelen van geldzaken. Proactief je nalatenschap regelen, kan ook conflicten vermijden en voor gemoedsrust zorgen.
Aantal zorgvolmachten in de lift
In de eerste zes maanden van 2022 werden er in ons land ruim 41.000 zorgvolmachten afgesloten. In vergelijking met dezelfde periode in 2021 ging het om een stijging van +21,3%. Dat blijkt uit de Familiebarometer van de Federatie van het Notariaat (Fednot).
Zorgvolmachten waren vooral populair in het noorden van het land: in het 1ste semester van dit jaar werden er in Vlaanderen 36.840 zorgvolmachten afgesloten.
De zorgvolmacht werd in september 2014 in het leven geroepen. Sindsdien werden er in het totaal 320.461 zorgvolmachten geregistreerd in het centraal register dat beheerd wordt door Fednot.
Wie kiest voor een zorgvolmacht en waarom?
Doorgaans kiezen vooral 65-plussers voor een zorgvolmacht. In de eerste zes maanden van 2022 waren ze goed voor een aandeel van ongeveer 72%. Maar ook jongere mensen lagen wakker van hun gezondheid: 22,2% van zij die een zorgvolmacht afsloten, was 51 tot 65 jaar, 4,6% was 36 tot 50 jaar.
Met een zorgvolmacht kan je anticiperen op de situatie waarbij je zelf geen beslissingen kan nemen over je vermogen (door een ziekte, ouderdom, een ongeval…). Je geeft de bevoegdheid aan één of meerdere personen om specifieke of algemene handelingen te stellen over jouw vermogen. Zo kan je één of meerdere personen aanduiden om bv. je facturen te betalen, je bankrekeningen te beheren, je huurgelden en pensioenen te innen, je belastingaangifte op te maken of de belastingen te betalen.
In een zorgvolmacht kan je ook aangeven wanneer of onder welke voorwaarden de aangeduide personen jouw woning mogen verkopen of verhuren. In de praktijk wordt zo’n volmacht vaak toegekend aan de partner of aan één of meerdere kinderen. Dit alles gebeurt zonder de tussenkomst van de rechtbank.
Verklaring van voorkeur
In sommige gevallen duidt de vrederechter een bewindvoerder aan om personen te beschermen. Dit is het geval bij mensen die ofwel geen zorgvolmacht hebben opgesteld (waardoor er geen regeling werd voorzien), ofwel een zorgvolmacht hebben die onvoldoende bescherming biedt, waardoor de tussenkomst van het gerecht noodzakelijk is. De bewindvoerder kan dan, in jouw plaats, bepaalde handelingen stellen i.v.m. je goederen (de huur betalen, je pensioen innen, …) of i.v.m. je persoon (bepalen waar je zal verblijven, ….).
Als de vrederechter een bewindvoerder moet aanduiden, bepaalt hij meteen ook welke handelingen deze kan stellen. De vrederechter kan een familielid als bewindvoerder aanstellen, maar hij kan ook een advocaat aanduiden.
Wie liever een vertrouweling als bewindvoerder heeft, kan een zogenaamde verklaring van voorkeur opmaken zolang hij of zij nog gezond van geest is. Net zoals bij een zorgvolmacht, kan je in een verklaring van voorkeur meerdere personen in een bepaalde volgorde aanduiden. Dat is nuttig voor het geval de aangewezen vertrouwenspersoon mocht overlijden.
In de eerste 6 maanden van 2022 werden er 7.601 verklaringen van voorkeur geregistreerd. Dat zijn er 20,5% meer in vergelijking met dezelfde periode in 2021.
Wie zo’n verklaring afsloot, was in 70% van de gevallen ouder dan 65 jaar. 21,8% was 51 à 65 jaar oud, 6,3% was 36 à 50 jaar oud.
Erfovereenkomsten
In september 2018 trad het nieuwe erfrecht in werking. Een van de nieuwigheden was de erfovereenkomst waarmee je onder strikte voorwaarden afspraken kan maken over een toekomstige nalatenschap. Het geeft aan families meer mogelijkheden om hun nalatenschap in alle transparantie te regelen.
Een erfenis kan een familie dichter bij elkaar brengen, maar ook tot conflicten leiden tussen erfgenamen. Bijvoorbeeld wanneer een kind eerder al een schenking ontving en zijn broer of zus niet. Als ouders en kinderen in alle transparantie en onder begeleiding van een notaris een erfovereenkomst sluiten, kunnen ruzies vermeden worden.
Sinds de nieuwe wetgeving werden 10.164 erfovereenkomsten afgesloten. In het eerste semester van 2022 werden er 1.822 erfovereenkomsten afgesloten, een flinke stijging in vergelijking met dezelfde periode in 2021.
Testamenten blijven populair
In de eerste zes maanden van 2022 werden er in ons land 35.092 testamenten geregistreerd, iets meer dan in dezelfde periode in 2021 (+1,3%). Ter vergelijking: in de eerste zes maanden van 2018 werd er 27.788 testamenten geregistreerd, in dezelfde periode in 2019 ging het om 33.102 testamenten. Door de lockdown als gevolg van corona waren er in 2020 minder testamenten: 28.152.
Het gaat om testamenten opgemaakt voor de notaris (de zogenaamde ‘authentieke testamenten’) en data van eigenhandig geschreven testamenten die nadien ter registratie aan een notaris zijn aangeboden.
Steeds meer mensen willen binnen de wettelijke mogelijkheden de controle behouden over wat er met hun erfenis gebeurt. Een testament blijft hiervoor het instrument bij uitstek. Je huwelijkspartner of je kinderen hebben sowieso recht op een deel van je erfenis, die kan je niet onterven. Voor de rest ben je vrij om na te laten aan anderen. Heb je geen testament opgesteld, dan zal je erfenis worden verdeeld volgens de bestaande wetgeving.
Schenkingen
Ook schenkingen, zowel van roerende als onroerende goederen, blijven populair. In de eerste zes maanden van 2021 was er in ons land een recordaantal schenkingen: 21.495. In het eerst semester van dit jaar waren er nog iets meer: 21.791.
Op nationaal niveau bleef het aantal onroerende schenkingen in de eerste zes maanden van 2022 zo goed als stabiel: -0,2% in vergelijking met de eerste zes maanden van 2021. Het aantal schenkingen van roerende goederen zat in de lift: +5,8%.
Bron: Fednot