Drie situaties waarin je even moet stilstaan over je nalatenschap
Dit bericht is geschreven op 12/11/2025, in functie van de regelgeving die op dat moment gold. Informeer je altijd bij een notariskantoor om specifieke informatie en advies te krijgen dat bij je situatie past.
Het is voor iedereen verstandig om tijdig na te denken over wat er met je eigen vermogen gebeurt na je overlijden. In sommige situaties is het extra belangrijk om na te denken over je nalatenschap. De wettelijke regels over erven sluiten immers niet steeds aan bij jouw persoonlijke wensen. In dit artikel bespreken we drie situaties waarin je best nadenkt over je nalatenschap.
Je woont wettelijk samen
Het wettelijk vastgelegd erfrecht voor wettelijk samenwonende partners is zeer beperkt. De langstlevende partner erft enkel het
vruchtgebruik
Het recht om een andermans goed te gebruiken en de vruchten daarvan te innen alsof men zelf de eigenaar was, met de verplichting ervoor te zorgen zodat het goed zelf in stand blijft. Een vruchtgebruiker kan dus in een onroerend wonen, maar kan evengoed dit onroerend goed verhuren en genieten van de huurinkomsten. Ander voorbeeld: De vruchtgebruiker van een kapitaal zal geen eigenaar zijn van het kapitaal, maar zal wel recht hebben op de interesten.
op de
gezinswoning
De gezinswoning is de gezamenlijke hoofdverblijfplaats waar partners met hun gezin normaal leven. Ze hebben er hun ‘voornaamste belangen’.
Gehuwden moeten alle beslissingen over hun gezinswoning samen nemen, ook al is maar 1 van hen eigenaar van de woning of staat er maar 1 naam op de huurovereenkomst. Dat is de bescherming van de gezinswoning. Dezelfde bescherming geldt bij wettelijk samenwonenden.
en de daarin aanwezige meubelen. Dit betekent dat al het overige uit de
nalatenschap
Vermogen, goederen en schulden op het moment van overlijden.
naar de erfgenamen van de overledene gaat. Zij
erven
Bij overlijden erft de overblijvende echtgenoot altijd het vruchtgebruik van de gezinswoning met alle huisraad en meubilair.
Ongehuwd samenwonenden die louter feitelijk samenwonen erven niet van elkaar tenzij er een testament in hun voordeel werd opgemaakt.
Wettelijk samenwonenden erven automatisch van elkaar.
Dit geldt alleen voor de samenwonenden die een verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand hebben opgemaakt.
de
blote eigendom
Eigendom van een goed waarvan het vruchtgebruik door iemand anders wordt uitgeoefend.
van de gezinswoning en huisraad en de volle eigendom van de eigen goederen van de overledene. In de eerste plaats zijn dat de kinderen, maar als er geen kinderen zijn, gaat het naar andere familieleden, bijvoorbeeld de ouders of broers en zussen.
Willen wettelijk samenwonende partners elkaar meer nalaten, dan moeten zij een testament Met een testament kan een persoon bij leven bepalen wat er na zijn overlijden met zijn goederen zal gebeuren. Bovendien kan een testament de rechten van bepaalde erfgenamen uitbreiden (bijvoorbeeld méér dan het vruchtgebruik van de gezinswoning toekennen aan de wettelijke samenwonende) of beperken (bijvoorbeeld de wettelijke reserve van de ouders afschaffen). Een testament is steeds herroepbaar. laten opstellen of er zelf een schrijven. Heb je geen kinderen? Dan mag je je hele vermogen aan je partner toewijzen. Zijn er wel kinderen, dan moet je rekening houden met hun wettelijke reserve De reserve is het wettelijk erfdeel dat bepaalde in de wet opgesomde erfgenamen (kinderen, de langstlevende echtgeno(o)t(e), in sommige gevallen de ouders…) nooit kan ontnomen worden. : je mag dan niet meer dan de helft van je nalatenschap toekennen aan je partner.
Je bent single en hebt geen kinderen
Wanneer je geen kinderen of partner hebt, zal je nalatenschap naar je familieleden gaan. In de eerste plaats wordt je nalatenschap verdeeld onder je dichte familie: je ouders, eventueel samen met je broers of zussen. Maar als zij er niet meer zijn, kan het gebeuren dat je nalatenschap onder verre verwanten wordt verdeeld. Neven, tantes of andere verre familieleden waar je al lange tijd geen contact mee hebt gehad of die je misschien helemaal niet kent zullen dan recht hebben op je nalatenschap.
Niet iedereen die jij belangrijk vindt, heeft automatisch recht op je nalatenschap. Denk bijvoorbeeld aan een goede vriend(in), een metekind of zelfs een goed doel. Wil je dat je erfenis Een ander woord voor de “nalatenschap” van de overledene. Zoals de naam het al doet vermoeden is dit alles wat de overledene nalaat: de activa (vorderingen, aandelen, goederen …), maar ook passiva (schulden). naar iemand anders gaat, dan is een testament noodzakelijk.
Je maakt deel uit van een nieuw samengesteld gezin met halfbroer(s) en/of halfzus(sen)
In een nieuw samengesteld gezin kan het erfrecht behoorlijk ingewikkeld zijn. Laat de overledene halfbroers of halfzussen na, dan wordt de nalatenschap verdeeld over vaders- en moederskant. Daardoor erven ook halfbroers en halfzussen, al is hun deel kleiner dan dat van volle broers of zussen.
Afhankelijk van je persoonlijke situatie wil je je halfbroers of -zussen misschien meer of juist minder toekennen dan de wet voorschrijft. Ook hiervoor zal je een testament moeten voorzien.
Wil je zeker weten dat je nalatenschap precies terechtkomt bij wie jij wilt? Een
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
kan je helpen om alles duidelijk en volgens jouw wensen te regelen.