Wat is een samenlevingsovereenkomst?
Een samenlevingsovereenkomst is een document dat je als feitelijk of wettelijk samenwonende kan opstellen om bepaalde aspecten van je samenleving te regelen. Het is niet verplicht, maar het is zeker een aanrader.
De ongehuwde partners die de vermogensrechtelijke gevolgen van hun samenwonen en het beëindigen van hun relatie willen vastleggen, moeten onderling afspraken maken. De wet regelt grotendeels het samenleven van gehuwden, maar over de feitelijke en wettelijke samenwoning bestaan er weinig regels.
Nochtans ga je als samenwonende ook bepaalde verbintenissen aan. Je deelt goederen, kosten, rekeningen en soms zelfs inkomsten. Wettelijke samenwonende partners moeten elkaar naar evenredigheid van hun middelen bijdragen in de kosten van het samenwonen. Veel ongehuwde samenwoners willen toch één en ander verder te regelen voorhun samenwoning. Ze willen hun plichten en hun rechten over de vermogensrechtelijke aspecten van het samenwonen verfijnen, zodat er later geen discussies kunnen ontstaan. Dat kan allemaal door een “samenlevingsovereenkomst” op te stellen.
Wettelijk samenwonende partners: via de notaris
Feitelijke samenwoners kunnen kiezen of ze hiervoor naar de notaris gaan. Wettelijke samenwoners moeten sowieso naar de notaris om een samenlevingsovereenkomst op te stellen. De wettelijke samenwoning is immers – in tegenstelling tot de feitelijke samenwoning – onderworpen aan een aantal regels en de notaris moet zeker zijn dat de inhoud van de samenlevingsovereenkomst strookt met die regels.
Wat mag er in staan?
In het samenlevingscontract kan je enkel de organisatie van het gezin en een aantal gevolgen van het samenwonen voor vermogen van de partners, regelen. Een samenlevingsovereenkomst biedt o.a. het antwoord op volgende vragen:
- Welk bedrag wordt maandelijks op de gemeenschappelijke rekening gestort? Bijvoorbeeld om de kosten van het huishouden te betalen?
- Wat wordt precies met de gemeenschappelijke rekening betaald? Enkel kosten voor gemeenschappelijke goederen of bijvoorbeeld ook het onderhoudsgeld dat de ene partner nog aan zijn ex-partner moet betalen?
- Welke contracten mogen enkel samen getekend worden?
- Een samenwonend koppel kan afspreken dat zij allebei akkoord moeten gaan om bepaalde contracten af te sluiten.
- Wie neemt het huurcontract over bij een eventuele scheiding (als de partners samen het huurcontract ondertekenden)?
- Wat zijn de regelingen voor het onderhoud van de samenwonende kinderen?
- Moeten de partners meebetalen voor de kinderen van hun partner? Wat gebeurt er dan na een scheiding? Bij welke partner blijven de kinderen inwonen? Hoeveel moeten de partners bijdragen voor de kosten van de opvoeding van de kinderen?
- Hoe zullen de goederen verdeeld worden na een scheiding?
- Hoe zullen de gemeenschappelijke bankrekeningen, het huisraad en het meubilair verdeeld worden? Wat bij overlijden?
- …
Wat mag er niet in staan?
De vrijheid van de wettelijk samenwonende partners is niet onbeperkt…
- De partners mogen niet afwijken van de regel over de bescherming van de gezinswoning en de regels over de evenredige bijdragen aan de lasten van het samenwonen. Wel mogen ze hun rechten via een overeenkomst wat uitbreiden ten opzichte van elkaar;
- het samenlevingscontract kan geen beperkingen opleggen aan de individuele vrijheid van de partners. Wie ongehuwd samenwoont, kan zijn levensgezel bijvoorbeeld niet verplichten om trouw te zijn, samen te wonen of een in de tijd onbeperkte vergoeding te betalen na een scheiding.
- De partners moeten de regels over het ouderlijk gezag eerbiedigen;
- Erfrechten regelen, doen partners evenmin met een samenlevingsovereenkomst. Om elkaar (meer) erfrechten toe te kennen kunnen de partners bijvoorbeeld een testament opstellen.