Een wettelijke samenwoning beeïndigen

Een wettelijke samenwoning kan op verschillende manieren beëindigd worden.

wanneer een koppel beslist om te trouwen;
als één van de partners overlijdt;
bij een relatiebreuk.

Belangrijk om te weten is dat een wettelijke samenwoning zelfs éénzijdig opgezegd kan worden. Om een wettelijk samenwoning te beëindigen ga je alleen of met twee (afhankelijk van het al dan niet eenzijdige karakter van de beëindiging) een verklaring afleggen bij de ambtenaar van burgerlijke stand van je gemeente. De meeste gemeenten beschikken over een modelverklaring.

Bij een eenzijdige beëindiging zal de afwezige partner op de hoogte worden gesteld van de beëindiging van de wettelijke samenwoning door de aflevering van een document, het zogenaamde gerechtsdeurwaardersexploot, binnen de acht dagen na het afleggen van de schriftelijke verklaring. Het is de partner die de eenzijdige verklaring heeft afgelegd die de kosten draag van dat gerechtsdeurwaardersexploot.

Een verklaring afgelegd door de twee partners tezamen (aan de gemeente) is kosteloos.

En wat bij een overlijden?

Wanneer één van de partners overlijdt, erft de langstlevende volgens de wet het vruchtgebruik van de gezinswoning en de aanwezige huisraad.

Dit erfrecht is geen beschermd ‘reservatair’ erfrecht zoals bij gehuwden. Dat betekent dat de langstlevende partner geen minimaal deel kan opeisen indien zijn erfrecht aangetast is door bepaalde schenkingen of legaten. Bovendien kan een partner dat erfrecht ongedaan maken door de wettelijke samenwoning te beëindigen.

Partners die elkaar meer willen toekennen dan het vruchtgebruik op de gezinswoning en huisraad kunnen een testament opstellen. Samenwonende koppels die een woning kopen, kunnen ook een beding van aanwas toevoegen aan hun verkoopovereenkomst. Dat beding zal ervoor zorgen dat de langstlevende de woning in volle eigendom kan bekomen.

En wat met de successietarieven?

Wettelijk samenwonende partners worden als ‘partners’ beschouwd volgens de Vlaamse fiscale regels. Ze genieten van de laagste successietarieven (net als gehuwden), ongeacht hoe lang ze al wettelijk samenwonenden.

Net zoals gehuwden genieten wettelijk samenwonende partner ook van de vrijstelling van erfbelasting op de gezinswoning. Bovendien geniet de langstlevende van een vrijstelling van 50.000 euro op de eerste schijf aan roerende goederen.