Mijn ouders waren gehuwd onder het wettelijk stelsel en zijn thans uit de echt gescheiden op grond van feiten. Hoe gebeurt de vereffening-verdeling van het ontbonden gemeenschappelijk vermogen, wanneer zij zelf niet overeenkomen over de verdeling van de goederen?
De taak om de goederen na echtscheiding te vereffenen en te verdelen is door de wetgever toegekend aan de notaris onder toezicht van de rechtbank.
Het is de rechtbank die na uitspraak van de echtscheiding een notaris aanduidt om de goederen te vereffenen en te verdelen.
Vereffenen betekent: de verdeling voorbereiden, bepalen wat het gemeenschappelijk vermogen en wat de eigen vermogens inhouden als baten en als schulden, bepalen wat de eigen vermogens mogen terugnemen uit het gemeenschappelijk vermogen en welke vergoedingen er te regelen zijn tussen de drie vermogens. Daarna pas gaat men over tot de verdeling: dit is het regelen van het passief en het verdelen van het actief.
Om zijn taak goed te kunnen vervullen zal de notaris gegevens inzamelen bij de gewezen echtgenoten en hun advocaten. De gewezen echtgenoten zullen uitgenodigd worden om mee te werken aan deze taak. Van de werkzaamheden wordt door de notaris een proces-verbaal opgemaakt (het proces-verbaal van werkzaamheden).
Een belangrijke hulp voor een goede vereffening en verdeling is de inventaris of de boedelbeschrijving : deze moet de goederen en schulden bevatten van de drie vermogens.
In het vereffeningsstadium dient men ook te bepalen welke vergoedingen moeten geregeld worden. Het is onvermijdelijk dat goederen gewild of ongewild overgaan van het ene vermogen naar het andere; dan moet een correctie aangebracht worden onder de vorm van een vergoeding.
Zo zal bv. de man een vergoeding verschuldigd zijn aan het gemeenschappelijk vermogen als hij daaruit gelden heeft geput om een eigen huis te renoveren.
Zo kan het gemeenschappelijk vermogen een vergoeding verschuldigd zijn aan de vrouw die met eigen gelden een gemeenschappelijke schuld zou hebben betaald.
De wet bepaalt hoe hoog het bedrag van de vergoedingen is en hoe die vergoedingen worden geregeld; het gaat hier eerder om technische bepalingen waar in brede mate compensatie tussen de wederzijdse aanspraken wordt toegepast.
Vervolgens worden ook de schulden geregeld.
Er wordt rekening gehouden met de schulden die de gewezen echtgenoten hebben tegenover derden (vb. ten opzichte van de bank) en met de schulden die de echtgenoten hebben tegenover elkaar.
Na de vereffening volgt de verdeling van het vermogen.
De verdeling geschiedt in principe bij helften.
Het ontwerp van vereffening-verdeling (de staat van vereffening-verdeling genoemd) zal voor goedkeuring worden voorgelegd aan de rechtbank.
De rechtbank kan de staat van vereffening goedkeuren of haar bemerkingen hierop laten kennen aan de notaris.
Eenmaal de staat van vereffening definitief is goedgekeurd, zal deze moeten worden aanvaard door de gewezen echtgenoten.